Mirësevini në faqen e Korpusit Nacional të Gjuhës Shqipe, në të cilin përfshihen: Korpusi kryesor i gjuhës letrare shqipe (nga vitet 1970 deri më tani) dhe Korpusi i teksteve të vjetra shqipe.
Detajet Te Korpusi kryesor Te Korpusi i teksteve të vjetra shqipeJeni në faqen kryesore e uebsajtit ku ndodhet Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe (angl. Albanian National Corpus, ANC) me më shumë se 30 milionë fjalë.
Korpusi është krijuar për njerëzit e interesuar për çështje të ndryshme që lidhen me gjuhën shqipe dhe mund t'u japë të dhënat referuese si gjuhëtarëve profesionistë ashtu edhe atyre që tregojnë interes për shqipen dhe historinë e saj për shkak të profesionit të tyre ose thjeshtë për kuriozitet. Materiali i grumbulluar në Korpus mund të përdoret për studime të ndryshme të leksikut dhe gramatikës shqipe, si dhe për hulumtimin e ndryshimeve gjuhësore që kanë ndodhur në shqipen gjatë shekujve të kaluar.
Nga viti 2012 e deri më tani, Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe është plotësuar kryesisht me tekstet origjinale në prozë (veprat letrare, joletrare, shtypi) që pasqyrojnë gjuhën letrare shqipe (që nga vitet 1970), si dhe tekstet e përkthyera dhe poezinë shqipe. Projekti ynë synon prezantimin sa më të gjerë jo vetëm të teksteve të shkruara bashkëkohore të zhanreve të ndryshme, por edhe teksteve të krijuara në periudha të ndryshme të historisë së shqipes, si dhe ligjërimit gojor dhe teksteve dialektore që përfaqësojnë format joletrare të gjuhës së sotme shqipe. Deri më tani, u hap në shtator 2019 dhe vazhdon të zhvillohet Korpusi i teksteve të vjetra shqipe.
Tekstet e Korpusit janë pajisur me anotimin metatekstual dhe anotimin morfologjik i cili përfshin shënimet (angl. tag) që i atribuohen secilës forme të fjalës në çdo tekst.
Anotimi
Anotimi metatekstual
Tani dy korpuse janë të hapura për përdorim: Korpusi i gjuhës së sotme letrare shqipe («Korpusi kryesor») dhe Korpusi i teksteve të vjetra shqipe. Ata dallohen për llojet e teksteve dhe mënyrën e paraqitjes së tyre, por kanë të njëjtin sistem të anotimit dhe mundësitë identike të kërkimit. Këtu janë karakteristikat kryesore të tyre:
Korpusi kryesor përmban 31.12 millionë fjalë dhe përbëhet nga disa nënkorpuse:
| Shtypi | Veprat letrare | Veprat joletrare | Poezia | |
|---|---|---|---|---|
| Madhësia | 23.4 millionë fjalë (75.2% i Korpusit kryesor) | 3.2 millionë fjalë (10.3% i Korpusit kryesor) | 4.3 millionë fjalë (13.8% i Korpusit kryesor) | 0.2 millionë fjalë (0.7% i Korpusit kryesor) |
| Tekstet |
gazetat bashkëkohore të shqipes: |
tekstet autentike dhe të përkthyera: romane, novela, tregime, drama, libra për fëmijë (Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, vitet 1960–2010) |
tekstet autentike dhe të përkthyera: |
poezia shqipe e gjysmës së parë të shekullit XX (Asdreni, A.Z. Çajupi, Migjeni, F. Noli, L. Poradeci); poezia e Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut, vitet 1950–2010 |
| Varieteti gjuhësor | Në shumicën e rasteve, gjuha e shkruar standarde ose afër standardit. Në intevistat dhe citimet e sakta mund të hasen shembujt e të folurit dialektor. |
Në shumicën e rasteve, gjuha e shkruar standarde ose afër standardit. Ligjërimi i karaktereve mund të përmbajë shembujt e të folurit dialektor ose të përfaqësojë stilizimin e gjuhës popullore. |
Në shumicën e rasteve, gjuha e shkruar standarde ose afër standardit. Në tekstet e shkruara përpara viteve 1950 mund të përdoren variante të hershme të gjuhës letrare. |
Në shumicën e rasteve, gjuha e shkruar standarde ose afër standardit. Në tekstet e krijuara përpara viteve 1950 mund të përdoren variante të hershme të gjuhës letrare. |
Ky Korpus ka për të përfshirë monumentet kryesore të shkrimit shqip: tekstet e Gj. Buzukut, L. Matrëngës, P. Budit, F. Bardhit, P. Bogdanit, P. Mazrekut, Kanunin e Arbërisë, etj.
Për momentin, Korpusi i teksteve të vjetra përmban veprën e Lekë Matrëngës «E Mbsuame e Krështerë» (1592). Libri i Matrëngës është teksti i dytë më i madh i shkruar në gjuhën shqipe dhe i pari i shkruar në dialektin toskë.
Varianti që përdoret në Korpusin bazohet në të ashtuquajturin dorëshkrim А. Kemi përdorur transkriptimin e M. de Vaan-it, të bazuar në M. Sciambra. La «Dottrina cristiana» albanese di Luca Matranga (1964) dhe të publikuar online TITUS. I jemi mirënjohës M. de Vaan-it i cili na ka pajisur me versionin tekstual të transkriptimit. Gjatë përpunimit të tekstit, transkriptimi u verifikua duke përdorur botimet e tjera të librit, përfshirë edhe ato fototpike.
Në publikimet tona mund të gjeni më shumë informacion për Korpusin Nacional të Gjuhës Shqipe, përmbajtjen dhe zhvillimin e tij:
Morozova, Maria. Shënime për standardin morfologjik të Korpusit nacional të shqipes // Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare. Materialet e punimeve të Seminarit XXXI Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare: Prishtinë, 13–27 gusht 2012 / kryered. B. Rugova. Prishtinë: Universiteti i Prishtinës: Fakulteti i filologjisë, 2012. 31/1. F. 153–156.
Arkhangelskij, Timofej, Mikhail Daniel, Maria Morozova, Aleksandër Rusakov. Korpusi i gjuhës shqipe: drejtimet kryesore të punës // Shqipja dhe gjuhët e Ballkanit. Albanian and Balkan Languages. Konferencë e mbajtur më 10–11 dhjetor 2011 në Prishtinë / red. R. Ismajli. Prishtinë: ASHAK, 2012. F. 635-642.
Rusakov, Aleksandër, Maria Morozova. Korpusi i gjuhës shqipe: problemet dhe rezultatet // Studime për nder të Rexhep Ismajlit me rastin e 65-vjetorit të lindjes / red. B. Rugova. Prishtinë: Koha, 2012. F. 639–649.
Morozova, Maria, Alexander Rusakov, Marina Domosiletskaya. Albanskaya imennaya morfologiya v korpusnom predstavlenii: Natsionalnyj korpus albanskogo yazyka [Paraqitja e morfologjisë së emrit shqip në një korpus gjuhësor: Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe] // Albanskaya filologiya, balkanistika, problemy yazykoznaniya. К 100-letiyu so dnya rozhdeniya chlena-korrespondenta RAN Agnii Vasiliyevny Desnitskoj / red. А. Kh. Girfanova, М. V. Domosiletskaya, А. V. Zhugra, N. N. Kazansky, А. Yu. Rusakov, N. L. Sukhachev. SPb: Nauka, 2013. S. 120–130.
Morozova, Maria, Alexander Rusakov. Korpusi elektronik i shqipes: përpunimi, përmbajtja dhe përdorimi // Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare. Materialet e punimeve të Seminarit XXXII Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare: Prishtinë, 19–30.08.2013 / kryered. B. Rugova. Prishtinë: Universiteti i Prishtinës: Fakulteti i filologjisë, 2014. 33/1. F. 85-96.
Morozova, Maria, Alexander Rusakov. Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe: Composition, Text Processing and Corpus-Oriented Grammar Development // Sprache und Kultur der Albaner. Zeitliche und räumliche Dimensionen. Akten der 5. Deutsch-albanischen kulturwissenschaftlichen Tagung (5.–8. Juni 2014, Buçimas bei Pogradec, Albanien) / Hrsg. von B. Demiraj. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2015. (Albanische Forschungen, 37). S. 270-308.
Morozova, Maria, Timofey Arkhangelsky, Mikhail Daniel, Alexander Rusakov. Albanskij natsionalnyj korpus: osnovnye napravleniya raboty [Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe: Drejtimet kryesore të punës] // Acta Linguistica Petropolitana. Trudy Instituta lingvisticheskikh issledovanij RAN / otv. red. N. N. Kazansky. SPb: Nauka, 2016. Т. XII, Ch. 3. S. 169–189.
Nëse ju keni përdorur informacionet dhe shembujt nga Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe në studimin tuaj, ju lutemi të përdorni linkun e mëposhtëm:
Maria Morozova, Aleksandër Rusakov, Timofej Arkhangelskij. Korpusi Nacional i Gjuhës Shqipe. (URL: albanian.web-corpora.net, data e aksesit
Nëse keni pyetje, dëshironi të propozoni bashkëpunim, ose keni vërejtur një gabim në Korpus, ju lutemi të na kontaktoni. Mund të përdorni gjithashtu analizuesin tonë morfologjik për shqipen dhe platformën tsakorpus që gjenden në akses të hapur dhe mind të shkarkohen për përdorim të lirë.
morozovamaria86@gmail.com
ayurusakov@gmail.com
timarkh@gmail.com